Metodologia Rankingu Gmin Podkarpacia prezentuje główne założenia oraz sposób tworzenia rankingu.
Dokument szczegółowo wyjaśnia poszczególne wskaźniki oraz mechanizmy wyliczania wskaźnika syntetycznego.

ZAŁOŻENIA METODOLOGICZNE


Podstawę tworzonych analiz poziomu rozwoju poszczególnych samorządów stanowi założenie, o uporządkowaniu jednostek liniowo, w odniesieniu do poziomu badanego zjawiska jakościowego. Bazując na zbiorze zmiennych diagnostycznych, charakteryzujących opisywaną strefę działań jst, możemy w pośredni sposób zbadać rozwój poszczególnych samorządów.

DOBÓR ZMIENNYCH DIAGNOSTYCZNYCH


Podczas doboru zmiennych diagnostycznych ważne jest, by precyzyjnie określić kryterium syntetyczne. Zmienne służące do opisu badanego zagadnienia mogą wiązać się z nim bezpośrednio lub pośrednio. Związek bezpośredni polega na pomiarze konkretnego aspektu zjawiska (np. wykorzystanie nakładów inwestycyjnych do oszacowania poziomu rozwoju), zaś pośredni pozwala wyrazić szersze niemierzalne aspekty (np. wyniki egzaminu ósmoklasisty).

Zastosowana metoda doboru zmiennych diagnostycznych uwzględnia podejście merytoryczne. Dzięki analizie merytorycznej uzyskano listę zmiennych diagnostycznych opisujących poziom rozwoju gmin w oparciu o zasadę zrównoważonego rozwoju. Drugim kryterium doboru zmiennych była dostępność danych w bazach danych GUS lub możliwość ich pozyskania ze źródeł zewnętrznych.

Uwzględniając powyższy kontekst Ranking premiuje gminy o największym potencjale w sferze gospodarczej, społecznej, środowiskowej i przestrzennej (rozwój zrównoważony).

Lista wskaźników, wpływających na pozycję w Rankingu:

  1. Średnioroczne dochody własne budżetów gmin na 1 mieszkańca w latach 2021–2023.
  2. Średnioroczne wydatki majątkowe inwestycyjne budżetów gmin na 1 mieszkańca w latach 2021–2023.
  3. Średnioroczny wskaźnik zadłużenia budżetów gmin w latach 2021–2023.
  4. Udział wydatków bieżących budżetów gmin na administrację publiczną w wydatkach ogółem w 2023 r.
  5. Średnioroczne środki z Unii Europejskiej i innych źródeł niepodlegające zwrotowi na finansowanie programów i projektów unijnych stanowiące dochód budżetów gmin na 1 mieszkańca w latach 2021–2023.
  6. Liczba podmiotów gospodarki narodowej zarejestrowanych w REGON na 1000 ludności w wieku produkcyjnym w 2023 r.
  7. Wyniki egzaminu ósmoklasisty w roku szkolnym 2023/2024 – średni wynik w %.
  8. Saldo migracji na 1000 ludności w 2023 r.
  9. Wydatki budżetów gmin na kulturę i ochronę dziedzictwa narodowego (z wyłączeniem wydatków majątkowych inwestycyjnych) na 1 mieszkańca w 2023 r.
  10. Udział środków przekazanych organizacjom pozarządowym i innym podmiotom prowadzącym działalność pożytku publicznego w wydatkach bieżących budżetów gmin w 2023 r.
  11. Wydatki budżetów gmin na ochronę powietrza atmosferycznego i klimatu na 1 mieszkańca w 2023 r.
  12. Odsetek korzystających z sieci kanalizacyjnej w 2023 r.
  13. Przyrost naturalny na 1000 ludności w 2023 r.
  14. Udział powierzchni objętej obowiązującymi miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego w powierzchni ogółem gminy w 2023 r.
  15. Wydatki bieżące na oświatę, wychowanie i opiekę nad dzieckiem w wieku do lat 3 na 1 mieszkańca w wieku przedprodukcyjnym w 2023 r.
  16. Udział nakładów na szkolenia pracowników rad i urzędów gmin w wydatkach bieżących budżetów gmin na administrację publiczną w 2023 r.