Projektowanie uniwersalne. Kompendium wiedzy z zakresu planowania uniwersalnego dla pracowników jst

Koncepcja projektowania uniwersalnego (Design for all) odgrywa ważną rolę w kształtowaniu pojęcia funkcjonalności i dostępności środowiska życia człowieka - przynoszącego korzyść wszystkim członkom społeczeństwa. Projektowanie uniwersalne jest strategicznym podejściem do planowania i projektowania zarówno obiektów, jak i odpowiedniego ich otoczenia, mających na celu promowanie społeczeństwa włączającego wszystkich obywateli oraz zapewniającego im pełną równość, a także możliwość uczestnictwa w życiu społecznym. Koncepcja uniwersalnego projektowania jest oparta na zasadzie równości w większym stopniu niż koncepcja ogólnej dostępności dla osób z obniżoną funkcjonalnością. Projektowanie jest zatem pojmowane jako wspólny termin na określenie wszystkich działań, które dotyczą kształtowania otoczenia. Obejmuje to m.in. planowanie w ramach społeczności lokalnej, użytkowanie przestrzeni, jak również architekturę, roboty budowlane, czy też niekiedy produkcję. Wymogi projektowania uniwersalnego powinny być znane szerokiemu gremium osób od których zależą decyzje administracyjne i wykonawcze z kształtowaniem struktury przestrzennych i obiektów i ich otoczenia. Proponowane szkolenie jest kompendium z zakresu informacji w odniesieniu do procedur administracyjnych i inwestycyjnych. Podczas zajęć:
• Wskażemy, na jakie kwestie w opiniowaniu dokumentów i tworzeniu projektów należy zwracać uwagę.
• Odpowiemy na pytania: czym jest projektowanie uniwersalne, jak jest realizowane i jakie są dobre praktyki w tym zakresie?
• Przekażemy informacje zakresu niezbędnych zmian, jakie powinny pojawić się w projektach w związku z koncepcją projektowania przestrzeni dla wszystkich użytkowników.
Szkolenie przygotowane zostało z myślą o wszystkich osobach uczestniczących w tworzeniu i konsultowaniu projektów urbanistycznych i architektonicznych, jak również dla osób opiniujących projekty. Udział w zajęciach ma przedstawić szersze spojrzenie na projektowanie w odniesieniu do przestrzeni lokalnej, jej zmian, modyfikacji w ramach projektowania włączającego dostosowującego uwarunkowania do wszystkich odbiorów przestrzeni.

• Zdobycie, uzupełnienie i uporządkowanie wiedzy w zakresie projektowania uniwersalnego.
• Przedstawienie genezy idei projektowania uniwersalnego i ich 7 najważniejszych zasad.
• Poznanie zasad i strategii projektowych w zakresie włączania społecznego i równości potrzeb.
• Przedstawienie i przeanalizowanie grupy użytkowników i konieczność poznania ich potrzeb w odniesieniu do procedur administracyjnych i inwestycyjnych.
• Porównanie obecnie obowiązujących przepisów z zakresu planowania z koncepcją projektowania uniwersalnego.
• Omówienie zasad równości i sprawiedliwego wykorzystania przestrzeni społecznej i dostępności do usług i dóbr.
• Zdobycie informacji w zakresie uczestnictwa i dostępności dla osób z obniżoną funkcjonalnością.
• Zapoznanie się z uwarunkowaniami biologicznymi i społecznymi w odniesieniu do idei włączania społecznego.
• Przedstawienie ergonomii i efektywności wykorzystania przestrzeni miejskiej.
• Omówienie projektowania obiektów użyteczności publicznej dla zróżnicowanych odbiorców jako zasada projektowania uniwersalnego.
• Przedstawienie idei mieszkań chronionych jako kierunek projektowania uniwersalnego.
• Zapoznanie z koncepcją równości w zakresie potrzeb mobilności indywidualnej i komunikacji zbiorowej.
• Zaprezentowanie dobrych praktyk w zakresie rozwiązań w skali urbanistycznej i skali obiektu.
• Poznanie odpowiedzi na najczęściej pojawiające się wątpliwości i zadawane pytania z zakresu tematyki szkolenia.

1. Wprowadzenie.
2. Idea projektowania uniwersalnego:
• Sprawiedliwe wykorzystanie.
• Elastyczność użytkowania.
• Prosta i intuicyjna obsługa.
• Zauważalna informacja.
• Minimalizacja zagrożenia.
• Efektywność dla użytkownika.
• Ergonomia.
3. Uwarunkowania prawne z zapisów:
• Prawa budowlanego i warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.
• Ministerialnych standardów dostępności dla osób z niepełnosprawnościami oraz ustawy i rozporządzeń w przedmiotowym zakresie.
4. Potrzeby społeczne oraz uwarunkowania ergonomiczne w projektowaniu uniwersalnym.
5. Projektowanie uniwersalne a etapowanie prac w zakresie:
• Rozeznania potrzeb grupy odbiorców.
• Określenia niezbędnych wymagań do zawarcia w projekcie.
• Konieczności nadzoru autorskiego nad realizacją prac.
6. Dostępność przestrzeni w zakresie:
• Przestrzeni publicznej.
• Obiektów użyteczności publicznej i mieszkań chronionych.
• Ergonomii wnętrz mieszkalnych.
7. Projektowanie uniwersalne w odniesieniu do mobilności środkami komunikacji indywidualnej i zbiorowej - dworce, przystanki itd.
8. Studia przypadków i dobre praktyki.
9. Dyskusja oraz podsumowanie.

Pracownicy instytucji publicznych, administracji państwowej i samorządowej zajmujący się planowaniem przestrzennym, urbaniści, osoby zajmujące się projektowaniem – architekci, osoby przygotowujące specyfikacje inwestycji publicznych, wszyscy zainteresowani tematyką szkolenia w tym koordynatorzy dostępności oraz zainteresowani współczesnym podejściem do projektowania dostosowanego do potrzeb każdego użytkownika (projektowania uniwersalnego).

Prof.PK (ur.1969 r.) pracuje na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej Zajmuje się strukturą przestrzenną jej przemianami pod wpływem czynników ekonomicznych i społecznych. Szczególnie bliskie jej są obszary o istotnych zasobach kulturowych i krajobrazowych. Od 20 lat prowadzi firmę projektową architektoniczną. Bierze czynny udział w tworzeniu i konsultowaniu dokumentów planistycznych. Jest ekspertem i trenerem z zakresu planowania przestrzennego i urbanistyki (m in. FRDL). Członkiem Towarzystwa Urbanistów Polskich. Z zamiłowania dydaktykiem.